Κατά τον Piaget, η ένταξη του εφήβου στην κοινωνία και όχι η εμφάνιση μερικών χαρακτηριστικών, αποτελεί το ουσιαστικό γνώρισμα της εφηβείας. Η ένταξη αυτή εξάλλου αντιστοιχεί κατά κάποιο τρόπο με την περίοδο (15 περίπου χρονών) κατά την οποία επιτυγχάνονται μερικές εγκεφαλικές αλλαγές που οφείλονται στην ωρίμανση του νευρικού συστήματος.
Η ένταξη του εφήβου στην κοινωνία προσδιορίζεται με τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
α) Ο έφηβος, αντίθετα με το παιδί, αισθάνεται τον εαυτό του ίσο με τους μεγάλους και γι αυτό τους κρίνει με πνεύμα ισοτιμίας.
β) Αρχίζει να σκέφτεται το μέλλον του και να καταστρώνει σχέδια και
γ) η ενσωμάτωσή του δε γίνεται χωρίς διαμάχες αφού δε θέλει απλώς να ενταχθεί μα θέλει και να αλλάξει την κοινωνία.
Oι χαρακτηριστικές αυτές διαμάχες οφείλονται στο ότι ο έφηβος, αντίθετα από το παιδί, έχει την ικανότητα να ”στοχάζεται” και όχι απλά να ”σκέφτεται”.
Ο έφηβος κινείται στο χώρο των ιδεολογιών, των θεωριών και των συστημάτων, γιατί ο αφαιρετικός στοχασμός που διαθέτει, του επιτρέπει να λύνει προβλήματα μελλοντικά σε συσχετισμό με τα προβλήματα που υπάρχουν στο παρόν. Κι ο αφαιρετικός στοχασμός εισβάλλει στον έφηβο με τόση δύναμη κι έχει τόση σαγήνη, ώστε τελικά ο έφηβος υποκύπτει και παραδίδεται απόλυτα σε αυτόν, θαρρείς και ζει μόνο για να στοχάζεται. Γι αυτό και άλλοι νέοι αναπτύσσουν πολιτικές και κοινωνικές θεωρίες, άλλοι λογοτεχνικές και αισθητικές και άλλοι θρησκευτικές.
Έτσι ο έφηβος έρχεται σε ”διαφωνίες” με όλους τους γύρω του και αναπτύσσει μια περίεργη μορφή εγωκεντρισμού υπερτονισμένη από ιδιαιτερότητες και διαφορές μέχρι που να επιτευχθεί μια αντικειμενική θεώρηση του κόσμου. Κι αυτή η αντικειμενική θεώρηση είναι που θα οδηγήσει τον έφηβο σιγά-σιγά σε πιο ρεαλιστικές μορφές ζωής οι οποίες εμπεριέχουν όχι μόνο στοχασμούς αλλά και πραγματοποιήσεις.
Αυτό που θα βοηθήσει το νέο να δει τον κόσμο όπως πραγματικά είναι, είναι η σχολική εργασία καθώς και η παντός είδους δραστηριότητα (αθλητική, καλλιτεχνική, μουσική (κ.ά.). Μέσα απ’ αυτά θα υπάρξει μια πραγματική και μοναδική διέξοδος για τον έφηβο.
Εκείνο που ποτέ δεν ξεχνάμε, είναι ότι ο έφηβος είναι πολύ “συναισθηματικά φορτισμένος”, δεν έχει απλά συναισθήματα αλλά…”πάθη”.Ισχυρά δηλαδή βιώματα τα οποία συγκλονίζουν την όλη προσωπικότητά του.
Αυτό είναι εξάλλου το μεγάλο προτέρημα του εφήβου και του νέου:
“Μπορεί να ζει έντονα και γι αυτό το λόγο αποτελεί τη βασική κινητήρια δύναμη που ανανεώνει τον κόσμο μέσα στον οποίο ζούμε”.
