Θα το έχεις ακούσει από τη μαμά σου κι εκείνη από τη μαμά της, καθώς είναι κοινό μυστικό που έχει περάσει από γενιά σε γενιά ότι όσο μια γυναίκα θηλάζει, δεν μπορεί να μείνει έγκυος. Πόση αλήθεια υπάρχει όμως σε αυτή την πεποίθηση; Πράγματι, ο θηλασμός μειώνει την πιθανότητα νέας κύησης;
Όπως εξηγεί ο Δρ. Θάνος Παράσχος, γυναικολόγος μαιευτήρας, ειδικός στην εξωσωματική γονιμοποίηση και Διευθυντής του Κέντρου Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής emBIO, ο κανόνας αυτός δεν ισχύει πάντα και υπάρχουν σημαντικές λεπτομέρειες που μια γυναίκα πρέπει να γνωρίζει είτε θέλει είτε δε θέλει να μείνει έγκυος ξανά. Ορίστε, λοιπόν, τι τον ρωτήσαμε και τι μας απάντησε γύρω από αυτό το θέμα.
Πώς επηρεάζει ο θηλασμός μετά την κύηση τον κύκλο της γυναίκας;
Οι περισσότερες μητέρες που θηλάζουν εμφανίζουν τη λεγόμενη αμηνόρροια γαλουχίας, που οφείλεται στο γεγονός ότι ο θηλασμός σταματά την ωοθυλακιορρηξία. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχουν καθόλου περιόδους. Οι περισσότερες μπορεί να δουν περίοδο μετά από τέσσερις με πέντε μήνες κι άλλες μετά από ένα χρόνο ή και παραπάνω, αν συνεχίζουν τον αποκλειστικό θηλασμό. Η πρώτη περίοδος έχει συνήθως μεγάλη ποσότητα αίματος και διαρκεί περισσότερο. Η επανεμφάνιση της περιόδου δεν επηρεάζει το γάλα της μητέρας και μπορεί να συνεχίσει τον θηλασμό χωρίς κανένα πρόβλημα.
Κατά τη διάρκεια του θηλασμού μπορώ να έχω σεξουαλικές επαφές, χωρίς να ανησυχώ για νέα εγκυμοσύνη;
Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι ο θηλασμός μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως φυσική μέθοδος αντισύλληψης μόνο για τους πρώτους 6 μήνες της ζωής ενός μωρού ή μέχρι να επιστρέψει η περίοδος, με 2% πιθανότητα αποτυχίας, εφόσον ο θηλασμός είναι αποκλειστικός και συχνός. Γενικά, ο θηλασμός είναι πολύ λιγότερο αποτελεσματικός – ειδικά όταν το μωρό αρχίζει να τρώει στερεά τρόφιμα μετά τους 6 μήνες και κοιμάται περισσότερο τη νύχτα. Γι’ αυτό χρειάζεται να προνοήσετε για την αντισύλληψή σας, αν μια εγκυμοσύνη δεν είναι στα άμεσα σχέδιά σας, αφού η πιθανότητα να συλλάβετε είναι μικρή αλλά όχι όμως και απίθανη.
Πόσο σύντομα, μετά από μια εγκυμοσύνη, μπορεί να μείνει ξανά έγκυος μια γυναίκα;
Aν πρόκειται για γυναίκα που δε θηλάζει, τότε μπορεί να μείνει πολύ άμεσα έγκυος, περίπου 1 με 2 μήνες μετά. Δεν ισχύει, όμως, το ίδιο για τη γυναίκα που θηλάζει. Όπως είπα, ο θηλασμός μπορεί να καθυστερήσει την ωοθυλακιορρηξία και γι’ αυτό να μην υπάρχει κίνδυνος για ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Αυτό όμως δεν είναι κάτι που μπορούμε να προβλέψουμε με ακρίβεια, επειδή ποικίλλει από γυναίκα σε γυναίκα. Έτσι, είναι πιθανό η περίοδος να εμφανιστεί άλλοτε μετά από ένα μήνα (κάτι που συμβαίνει σπάνια), άλλοτε σε πέντε περίπου μήνες και άλλοτε σε περισσότερο από ένα χρόνο μετά τον τοκετό. Αυτό που πρέπει να θυμάστε είναι ότι είναι πιθανό να υπάρξει εγκυμοσύνη λίγο πριν να έρθει η πρώτη περίοδος μετά τον τοκετό. Μην ξεχνάτε ότι η γυναίκα είναι ικανή να συλλάβει, όταν έχει ωορρηξία, που συμβαίνει περίπου 12 έως 16 ημέρες πριν την έναρξη της περιόδου. Τώρα όσον αφορά στην περίπτωση που μια γυναίκα θέλει να μείνει έγκυος, ενώ θηλάζει, υπάρχει τρόπος να δώσει ώθηση στη γονιμότητά της. Αυτό που ισχύει είναι ότι κάθε φορά που μειώνεται η προσφορά γάλακτος, αυξάνονται οι ορμόνες γονιμότητας. Όταν λοιπόν το μωρό φθάνει στην ηλικία 6 μηνών ή μεγαλύτερη, που σημαίνει ότι μπορεί να ξεκινήσει τα πρώτα λίγα στερεά τρόφιμα, οπότε μειώνεται η συχνότητα θηλασμού, είναι αναμενόμενο να επανέλθει η γονιμότητα. Αν θέλει, λοιπόν, μια γυναίκα να ξαναμείνει έγκυος, δε χρειάζεται να διακόψει τον θηλασμό του μωρού που ήδη έχει. Μπορεί απλά να μειώσει τα γεύματα θηλασμού και να κάνει ελεύθερα σεξ, δηλαδή χωρίς μέτρα προστασίας.
Πώς θα καταλάβει μια γυναίκα που θηλάζει ότι είναι ξανά έγκυος;
Επειδή μπορεί να υπάρχει αστάθεια στο εμμηνοριακό κύκλο κατά τη διάρκεια του θηλασμού, μια γυναίκα που θηλάζει μπορεί να μείνει έγκυος και να μην το καταλάβει αμέσως. Μπορεί μάλιστα να μείνει έγκυος πριν καν δει την πρώτη περίοδο μετά τον τοκετό. Το αίσθημα κόπωσης που μπορεί να νιώθει μια εγκυμονούσα είναι ένα σύμπτωμα που συχνά έχουν και οι θηλάζουσες μητέρες. Έτσι, θα έλεγα ότι πιο πολύ αυτό που μπορεί να θέσει την υποψία εγκυμοσύνης είναι συμπτώματα όπως η πρωινή ναυτία και οι ζαλάδες και φυσικά η απουσία περιόδου, αν η γυναίκα το προηγούμενο διάστημα ξεκίνησε να έχει περίοδο.
Τελικά, μπορώ να χρησιμοποιήσω τον θηλασμό ως μέθοδο αντισύλληψης;
Ο θηλασμός ως φυσική μορφή αντισύλληψης ονομάζεται μέθοδος γαλακτικής αμηνόρροιας ή LAM. Αυτή η μέθοδος θα μπορούσαμε να πούμε ότι λειτουργεί όταν το βρέφος είναι μικρότερο των 6 μηνών και θηλάζει αποκλειστικά όλο το εικοσιτετράωρο και η μητέρα δεν έχει ακόμη κάθε μήνα την περίοδό της. Το LAM μπορεί να είναι αποτελεσματικό σε ποσοστό 98 % κατά τη διάρκεια των πρώτων έξι μηνών μετά τον τοκετό, αν ακολουθείτε τέλεια τους κανόνες, δηλαδή θηλάζετε αποκλειστικά τουλάχιστον κάθε τέσσερις ώρες κατά τη διάρκεια της ημέρας και κάθε έξι ώρες τη νύχτα, χωρίς ν συμπληρώνετε το θηλασμό με γάλα του εμπορίου. Επομένως αν θηλάζετε και δίνετε όμως και συμπλήρωμα στο μωρό σας τότε ο θηλασμός δεν έχει επαρκής αντισυλληπτική δράση. Το ίδιο ισχύει αν χρησιμοποιείται θήλαστρο για να αποθηκεύεται στο ψυγείο κάποια γεύματα γάλατος (π.χ. για να επιστρέψετε στην εργασία σας). Για να εξασφαλίσει ο θηλασμός αντισύλληψη θα πρέπει να θηλάζετε το μωρό σας ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Επίσης οι πιθανότητες μπορούν να αλλάξουν, όταν το μωρό αρχίσει να κοιμάται τη νύχτα και επομένως θηλάζει λιγότερο. Για αυτό, αν δεν θέλετε να μείνετε έγκυος ξανά, θα πρέπει, όταν δείτε την περίοδό σας να επιστρέφει ή το μωρό σας έχει κλείσει τους έξι μήνες, τρώει τα πρώτα στερεά γεύματα ή παίρνει συμπλήρωμα γάλακτος, να συζητήσετε με τον γυναικολόγο σας για την αντισυλληπτική μέθοδο που ενδείκνυται για την περίπτωσή σας.
