Η εμφάνιση της περιόδου, παρόλο που αποτελεί μια φυσιολογική διαδικασία, δεν είναι κάτι εύκολο για ένα κορίτσι, καθώς επηρεάζεται από την αλλαγή αυτή τόσο σε σωματικό επίπεδο όσο και σε ψυχολογικό. Επιπλέον, μία βασική ανησυχία έχει να κάνει με το ύψος, καθώς είναι γνωστό ότι ο ρυθμός ανάπτυξης μειώνεται με την έναρξη της περιόδου και αναμένεται να σταματήσει λίγο καιρό μετά την πρώτη της περίοδο.
Σε περιπτώσεις μάλιστα που η περίοδος κάνει την εμφάνισή της πιο νωρίς από ότι φυσιολογικά θα έπρεπε, η σωστή ενημέρωση είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητη. Ο Δρ. Θάνος Παράσχος, ένας από τους κορυφαίους γυναικολόγους – μαιευτήρες στην Ελλάδα, ειδικός στην εξωσωματική γονιμοποίηση και Διευθυντής του Κέντρου Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής EmBIO, απαντά σε κάποιες βασικές ερωτήσεις που σχετίζονται με την εμφάνιση της περιόδου στα κορίτσια και όλα όσα πρέπει να έχουν υπόψη οι μητέρες τους.
Ποιά είναι η φυσιολογική ηλικία έναρξης της έμμηνου ρύσεως; Έχει αλλάξει κάτι σχετικά με την ηλικία τα τελευταία χρόνια;
Η έμμηνος ρύση εμφανίζεται ανάμεσα στα 10 και 16 χρόνια του κοριτσιού, με μέση ηλικία εμφάνισης τα 12,5 έτη. Παρόλα αυτά, τις δύο τελευταίες δεκαετίες φαίνεται να έχει μειωθεί η ηλικία εμφάνισης της εμμήνου ρύσεως στα κορίτσια παγκοσμίως και ιδιαίτερα στη χώρα μας. Η μείωση αυτή έχει αποδοθεί στις αλλαγές σε επίπεδο διατροφής τα τελευταία εκατό χρόνια.
Από ποιους παράγοντες εξαρτάται η ηλικία εμφάνισης της περιόδου;
Πολλοί παράγοντες παίζουν ρόλο για την ηλικία εμφάνισης της περιόδου, όπως ορμονολογικοί, όμως τον κύριο λόγο φαίνεται ότι παίζει η κληρονομικότητα. Είναι πολύ πιθανό, δηλαδή, ένα κορίτσι να ξεκινήσει να έχει έμμηνο ρύση στην ηλικία που ξεκίνησε και η μητέρα ή η γιαγιά της. Επίσης, τα κορίτσια με χαμηλό βάρος σώματος και χαμηλά επίπεδα λίπους μπορεί να καθυστερήσουν να έχουν περίοδο. Πολλοί είναι, πάντως αυτοί που έχουν συνδέσει το γεγονός ότι έχει κατέβει η ηλικία έναρξης της περιόδου στα κορίτσια με την αύξηση της παχυσαρκίας και γενικά την αύξηση του αριθμού υπέρβαρων κοριτσιών. Το υπερβάλλον βάρος είναι γνωστό ότι επηρεάζει τα επίπεδα των ορμονών, οπότε είναι κατά κάποιο τρόπο λογικό να επηρεάζει και την περίοδο, επειδή συνδέεται άμεσα με τις ορμόνες.
Ποια σημεία μαρτυρούν ότι η έμμηνος ρύση είναι προ των πυλών;
Το απότομο ύψος και η ανάπτυξη του κοριτσιού, η αύξηση του στήθους που έχει ήδη κάνει την εμφάνισή του τα προηγούμενα δύο με δυόμιση χρόνια, ενώ το τελευταίο σύμπτωμα είναι η εμφάνιση τριχοφυΐας. Όταν υπάρχουν και τα τρία αυτά σημάδια, συνήθως σημαίνει ότι πλησιάζει και η στιγμή που θα κάνει την εμφάνισή της η πρώτη περίοδος.
Πότε πρέπει να επισκεφτεί τον γυναικολόγο το κορίτσι;
Σε περίπτωση που το κορίτσι έχει σημάδια πρόωρης ήβης, δηλαδή είναι κάτω των 8 ετών και έχει στήθος θα πρέπει άμεσα να προγραμματιστεί επίσκεψη στον γιατρό, κατά προτίμηση στον παιδοενδοκρινολόγο κι όχι στον γυναικολόγο. Το ίδιο πρέπει να γίνει και σε περίπτωση που παρουσιάσει πρόωρα περίοδο ή τριχοφυία. Για τα κορίτσια, που έχουν την πρώτη τους περίοδο στην αναμενόμενη ηλικία, η σωστή ενημέρωση από τη μητέρα αρκεί σε πρώτη φάση. Εκείνη είναι το πρόσωπο εμπιστοσύνης που θα διδάξει στην κόρη της τι ακριβώς σημαίνει να έχει περίοδο, τι συμβαίνει στο σώμα της και πώς να φροντίζει την προσωπική της υγιεινή τις μέρες αυτές του μήνα. Αυτό θα πρέπει να το κάνει, όμως, με τρόπο καθησυχαστικό, χωρίς να φοβίσει το κορίτσι. Επίσης, θα πρέπει να της μιλήσει και για το θέμα του σεξ και της αντισύλληψης, καθώς και για τον κίνδυνο της εγκυμοσύνης. Αυτά φυσικά δε χρειάζεται να γίνουν από την πρώτη μέρα ή να ειπωθούν όλα μαζί. Τον πρώτο καιρό, επομένως, δε χρειάζεται να προγραμματιστεί επίσκεψη στον γυναικολόγο, για να μην θεωρήσει το κορίτσι ότι κάτι άσχημο του συμβαίνει και γι’ αυτό επισκέπτεται τον γιατρό. Χρειάζεται, όμως, η επίσκεψη στον γυναικολόγο ή στον παιδοενδοκρινολόγο (στον οποίο μάλιστα μπορεί να την παραπέμψει ο γυναικολόγος), αν υπάρχει υπερβολική τριχοφυΐα ή ασυμμετρία μαστών ή υπάρχουν ανωμαλίες στην περίοδο, αν και είναι φυσιολογικό για δύο χρόνια να υπάρχουν διακυμάνσεις. Επίσης, πιθανόν κάποια στιγμή να πρέπει να γίνει αιματολογικός έλεγχος για σίδηρο και φερόταν, προκειμένου να προληφθεί ή αντιμετωπιστεί το πρόβλημα αναιμίας, που είναι πολύ συχνό στα κορίτσια με περίοδο, συνήθως όταν είναι βαριά η αιμορραγία τους.
Σε ποια περίοδο αυξάνει το ύψος ενός κοριτσιού;
Περίπου δύο με δυόμιση χρόνια μετά την εμφάνιση του στήθους εμφανίζεται και η περίοδος. Μετά την εμφάνιση της περιόδου μειώνεται ο ρυθμός ανάπτυξης και το κορίτσι αναμένεται να πάρει λίγους πόντους ακόμα (2,5 έως 7,5 πόντους).
Η εμφάνιση της εμμήνου ρύσεως στην ηλικία των 9 ετών μπορεί να επηρεάσει το ύψος του κοριτσιού;
Είναι γνωστό ότι, όταν η αρχή της εμμήνου ρύσεως είναι πριν την ηλικία 10-10,5 , τότε μιλάμε για πρόωρη εμφάνιση της εμμήνου ρύσεως. Αυτό, εκτός του ότι μπορεί να επιβαρύνει το μικρό κορίτσι ψυχολογικά, μπορεί να το επηρεάσει και σωματικά. Παρόλο που λίγο πριν εμφανιστεί η περίοδος μπορεί το κορίτσι να είναι πιο ψηλό από τα άλλα, το τελικό ύψος, όταν μιλάμε για πρόωρη έναρξη περιόδου, είναι χαμηλότερο από αυτό που φυσιολογικά θα έφτανε, αν δεν είχε εμφανίσει περίοδο πρόωρα.
Ποιες είναι οι επόμενες κινήσεις, στην περίπτωση που ένα κορίτσι εμφανίσει έμμηνο ρύση στα 9 της χρόνια;
Θα χρειαστεί να προγραμματιστεί μια επίσκεψη σε έναν παιδοενδοκρινολόγο, που με ειδικές εξετάσεις θα εκτιμήσει αν η ανάπτυξη και το ύψους του παιδιού είναι στις φυσιολογικές καμπύλες και αν, παίρνοντας το ύψος που αναμένεται να πάρει τα επόμενα δύο χρόνια, θα είναι πάλι στα φυσιολογικά όρια. Αν δεν ισχύει αυτό, θα πρέπει να συζητηθεί το ενδεχόμενο αναστολής της ήβης ως μορφή θεραπείας. Σε αυτή την περίπτωση χορηγούνται φάρμακα (συγκεκριμένη ορμόνη) που σταματούν την περίοδο, η οποία επανέρχεται αμέσως μόλις γίνει η διακοπή της θεραπείας. Έτσι, με την αναστολή της ήβης δίνεται η ευκαιρία στο κορίτσι να πάρει τους πόντους που χρειάζεται, ώστε να αποκτήσει φυσιολογικό ύψος.
