Μια φράση που, ειδικά, τις γιορτινές ημέρες πολλοί γονείς θα ακούσουν αρκετά ηχηρά και απαιτητικά, και που κάποιοι από αυτούς θα αισθανθούν λύπη, ίσως και ενοχή, μη μπορώντας να ικανοποιήσουν την επιθυμία του παιδιού τους.
Να αναγνωρίσουμε αρχικά πως η σχέση που χτίζουν τα παιδιά με την ύλη καθρεφτίζει τον τρόπο που το σύνολο της οικογένειας διαχειρίζεται τα υλικά αγαθά. Σε κάποιες οικογένειες ένα δώρο έρχεται να συμπληρώσει μια ποιοτική σχέση αγάπης γονιού- παιδιού, συμβολίζοντας την προσφορά στιγμιαίας χαράς και ικανοποίησης στο παιδί. Σε κάποιες οικογένειες όμως το δώρο «είναι» η αγάπη, και χρησιμοποιείται για να καλύψει σπουδαία κενά φυσικής και συναισθηματικής απουσίας του γονιού.
Είναι κατανοητό πως θα είναι πιο εύκολο να εξηγήσουμε πως δε θα μπορέσουμε να ικανοποιήσουμε μια επιθυμία του, σε ένα παιδί που δεν έχει συνδέσει το δώρο με την αγάπη και το ενδιαφέρον του γονιού, ενώ αντίστοιχα θα είναι ματαιωτικό και ενδεχομένως επώδυνο να εξηγήσουμε σε ένα παιδί που έχει συνδέσει τα δώρα με το γονεϊκό ενδιαφέρον πως η μοναδική «πηγή αγάπης» στερεύει.
Το αρχικό μήνυμα λοιπόν είναι πως το πιο «ακριβό» δώρο είναι το διαδραστικό παιχνίδι γονιού – παιδιού, η αλληλεπίδραση που ενισχύει τη συναισθηματική ασφάλεια και την υγιή ψυχο-συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού. Σε αυτή τη βάση, τα υλικά αγαθά προσφέρουν χαρά και ευχαρίστηση χωρίς να αποτελούν απαραίτητη συνθήκη για να αισθάνεται το παιδί «συντροφιά».
Ένα σπουδαίο ερώτημα που προκύπτει βέβαια είναι το πώς μπορούμε να εξηγήσουμε στο παιδί μας πως δε θα μπορέσουμε να του προσφέρουμε ένα δώρο που επιθυμεί την περίοδο των γιορτών, μια κατεξοχήν καταναλωτική περίοδο συνδεδεμένη με την ανταλλαγή δώρων αλλά και με τον Άγιο Βασίλη, που φέρνει τα δώρα του σε όλα τα παιδιά. Στην περίπτωση που είμαστε δύσκολα οικονομικά, μπορούμε να φτιάξουμε οι ίδιοι μια λίστα με προσιτά δώρα και να ενθαρρύνουμε το παιδί μας να διαλέξει ένα από αυτά. Με αυτό τον τρόπο, του προσφέρουμε επιλογές για το παιχνίδι του, ενώ παράλληλα οριοθετούμε το χρηματικό ποσό που μπορεί να δαπανηθεί. Εάν το παιδί μας επιμένει σε κάποιο άλλο ακριβότερο δώρο, που είδε σε ένα συμμαθητή, σε μια φίλη, σε μια διαφήμιση, τότε του εξηγούμε με απλά λόγια, χωρίς δράμα και υπερβολές πως «Αυτή την περίοδο είναι πιο σημαντικό να πληρώσουμε το φροντιστήριο, το μπάσκετ, το χορό και να έχουμε γεμάτο το ψυγείο μας, κι έτσι δεν μένουν τόσα χρήματα για δώρα. Μπορείς να διαλέξεις από την λίστα που σου έδωσα και όταν είμαστε καλύτερα οικονομικά θα αγοράσουμε και το δώρο που επιθυμείς».
Κλάμα, θυμός, παράπονα ενδεχομένως να συνοδεύσουν αυτή την απλή, ειλικρινή σας εξήγηση και είναι απαραίτητο να θυμόμαστε πως είναι και αυτές υγιείς συναισθηματικές αντιδράσεις σε περιπτώσεις που ,και ως ενήλικες, δεν μπορούμε να αποκτήσουμε κάτι που επιθυμούμε. Το δικό σας «όχι» απέναντι σε ένα θέλω του παιδιού είναι ένα διδακτικό «όχι», μιας και στην πορεία της ζωής του το παιδί σας θα έρθει πολλές φορές αντιμέτωπο με την ματαίωση και την αδυναμία να κατακτήσει κάτι ή ακόμη και κάποιον που επιθυμεί πολύ- το «χαμένο δώρο» θα «μετουσιωθεί» σε μια χαμένη ευκαιρία για δουλειά, σε έναν φίλο που δε θα μείνει κοντά του, σε έναν άκαρπο έρωτα. Όλα αυτά μπορεί να σας φαντάζουν μακρινά, ο τρόπος όμως που θα διαχειριστεί το παιδί σας αυτές τις ματαιώσεις χτίζεται σήμερα, μέσα από τα «όχι» που εσείς καλείστε να πείτε και τα όρια που χρειάζετε να θέσετε.
Για τους παραπάνω λόγους είναι απαραίτητο να «σκύψετε» πάνω από το συναίσθημα του παιδιού σας, ρωτώντας το «πώς νιώθεις με όσα συζητάμε;», ανοίγοντας έτσι ένα κανάλι συναισθηματικής επικοινωνίας μαζί του. Αναγνωρίστε μαζί τα συναισθήματά του, αφήστε το παιδί σας να θυμώσει, να λυπηθεί, να βιώσει τα συναισθήματά του και έπειτα να αποδεχτεί την κατάσταση αλλά και το πώς αισθάνεται με την κατάσταση αυτή. Τότε, θα του έχετε κάνει το σπουδαιότερο δώρο: θα του έχετε μάθει να διαχειρίζεται αποτελεσματικά τις αναπόφευκτες ματαιώσεις της ζωής, συνεχίζοντας να προσπαθεί να κατακτήσει όσα πραγματικά επιθυμεί!
Το άρθρο υπογράφει η Φρόσω Φωτεινάκη, MBACP Συμβουλευτική Ψυχολόγος, Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια
Μια ματιά ακόμα: Πώς να ενισχύσετε την αυτοπεποίθηση των παιδιών σας!
